Dit artikel ‘Champagne notes’ is het eerste artikel in een reeks artikelen over (alcoholische) drankjes in verschillende landen, regio’s en plaatsen op onze wereldbol. In deze artikelen proberen we informatie te geven over een drankje dat ‘typisch’ past binnen een streek of wat alleen in dat ene land of die streek gemaakt en geproduceerd mag worden. Geniet ervan, Santé!
In het voorjaar van 2016 en in het najaar van 2018 bezochten wij de Champagnestreek in Frankrijk. In het hoge Noorden, zo tussen Reims en Épernay vind je deze streek. De reis naar Champagne was een droom die uitkwam. Zien, proeven en leren over Champagne. Waar kan je dat nou beter doen dan in eht land, de streek met het privilege om het drankje daadwerkelijk ‘Champagne’ te mogen noemen? Juist. Nergens anders dan in Frankrijk! De Champagne, met regelmaat ook wel Champagne-Ardennen genoemd, is een geweldige bestemming voor wijnliefhebbers, Champagneklinkers, foodies, outdoor-liefhebbers en voor wie dol is op pittoreske plaatjes.
De Franse regio Champagne is meest bekend vanwege zijn goddelijke drankje. Maar wat is Champagne eigenlijk? En waarom zouden we überhaupt Champagne drinken? Waar moet je zijn voor de leukste rondleiding? In Nederland drinken we lang niet zoveel Champagne als in onze buurlanden. En dat vinden wij op zijn zachts gezegd ‘spijtig’. Niet alleen de Fransen (en dan hebben we het voornamelijk over de Fransen uit het Noorden- tot midden van het land) drinken graag een glaasje. Ook Belgen en Engelsen drinken graag bubbels. De Spanjaarden en Italianen ook, maar die bubbelwijn mag dan weer géén Champagne heten en eerlijk is eerlijk, de Cava en Prosecco gaan voor ons niet boven een glas Champagne. Een glas Champagne kan je hele dag goedmaken of net zo goed afsluiten als dat hij begonnen is. Dus waarom zouden we niet eens wat dieper in de wereld van de Champagne duiken en wat flessen koud leggen in de koelkast – voor je weet maar nooit?
Wat is Champagne?
Wist je dat het drankje pas Champagne mag heten als de druiven afkomstig zijn uit het afgebakende gebied in de Champagnestreek in Frankrijk? Deze streek heeft in zijn totaal iets meer dan 30.000 hectare grond beschikbaar waar champagnedruiven verbouwd mogen worden. Er zijn ongeveer 5000 champagne-huizen, waarvoor zo’n 15.000 champagne-boeren actief zijn. Champagne wordt meestal gemaakt van een mix van de volgende druiven: Chardonnay, Pinot Noir en de Pinot Meunier. Bijzonder is dat de Pinot Noir en Pinot Meunier blauwe druiven zijn, maar wit sap geven. De druiven moeten zeer voorzichtig vervoerd en geperst worden. De schillen van de druiven mogen niet te lang in contact staan met het sap, om het zo blank mogelijk te houden. Pinot Noir, een blauwe druif, bekend om de kracht die hij aan de wijn geeft. Pinot Meunier, eveneens een blauwe druif, zorgt voor rijpheid en kracht, zij het minder dan de Pinot Noir. Chardonnay, een witte druif, geeft een licht, fris en fruitig karakter aan de wijn.
Blenden van de druiven
Na de eerste gisting op het vat, waarin de aanwezige natuurlijke suiker uit de druiven wordt omgezet in alcohol, worden de wijnen uit verschillende vaten met elkaar gemend om een unieke blend te maken. De blend gaat in eens fles en aan deze fles wordt een mengsel van gist en suiker toegevoegd om het gistingsproces opnieuw opgang te helpen. Wederom worden de suikers omgezet in alcohol, maar er is een belangrijk en zeer essentieel verschil ten opzichte van de eerste gisting op het vat. Het koolzuurgas kan bij de gisting op fles niet ontsnappen. Het koolzuurgas lost op in de wijn en dit zorgt voor de bubbels in Champagne!
De Champagnestreek bezoeken? Wij geven tips!
Hup, de kelder in met de flessen!
De wijnen met kroonkurk worden minimaal 15 maanden in donkere kelders weggelegd. Na een tijdje krijg je een ophoping van dode gist in de les. Deze gist wordt liever niet geschonken aan de consument. Door de flessen op speciale wijze, met de hals naar beneden te leggen, zakken deze dode gistcellen naar de opening van de fles. De fles wordt een aantal keer per dag gedraaid, zodat alle gistcellen naar de opening zakken.
Plop!
Nee, helaas nog niet om de Champagne in te schenken en op te drinken. Na het draaiproces zitten er een hoop dode gistcellen in de hals van de fles. Om deze eruit te halen worden de flessenhalzen bevroren en door de druk in fles schiet de prop gist er daarom uit. Er zal ook wat wijn meekomen met de prop, dus die moet worden aangevuld. Dat aanvullen doen ze met een liqueur d’expédition of liqueur de dosage, een mengsel van suikers en wijn. Door dit mengsel kan de wijnmaker bepalen of het een zoete of een droge Champagne wordt. De hoeveelheid dosage is vastgesteld door de Franse overheid. Je ziet vaak verschillende namen op een fles staan; de meeste mensen weten dat brut droog is, en demi-sec half zoet, maar er zijn nog een aantal varianten:
❤ Brut Nature of Zéro dosage: een dosage van maximaal 2 gram per liter
❤ Extra Brut: een dosage tot 6 gram per liter
❤ Brut: een dosage tussen de 6 en 15 gram per liter (onze persoonlijke favoriet!)
❤ Extra Sec: een dosage tussen de 15 en 20 gram per liter
❤ Sec: een dosage tussen de 20 en 35 gram per liter
❤ Demi-Sec: een dosage tussen de 35 en 50 gram per liter
❤ Doux: een dosage van meer dan 50 gram per liter
Na het toevoegen van de dosage, krijgt de champagnefles zijn eigen kurk, plaque en muselet en daaroverheen de capsule.
Proost
Het duurt even, maar dan heb je ook wat! Het is tijd om de Champagnefles te openen. Ondanks dat het er feestelijk uitziet om de kurk van de fles af te laten knallen (wat voor sommige gelegenheden heus kan), raden we dit niet aan. Er spuit behoorlijk wat wijn uit de fles en hetgeen dat overblijft verliest snel zijn koolzuur. Haal de capsule van de fles Champagne af, om de kurk eraf te halen draai je niet de kurk, maar heel langzaam aan de fles. Wanneer deze ‘plopt’ zal er geen- tot weinig Champagne verloren gaan. Hup, naar de slijter en zorg dat er altijd een flesje bubbels koud ligt. Want je weet maar nooit ;-). Próóst!
In de volgende Champagne notes vertellen we meer over ‘waarom’ je Champagne zou moeten drinken en op welke plaatsen in de Champagnestreek je het beste op tour en proeverij kan gaan!
Drinken jullie vaker Champagne dan enkel op oudejaarsavond? Zo ja, voor welke gelegenheden? Of drink je het net als onze Zuiderburen ‘gewoon’ omdat het kan en lekker is? Laat het ons weten in de comments, de mail of via onze sociale kanalen!
